Hòn Trống Mái cách cảng tàu du lịch quốc tế Tuần Châu khoảng 5 km, cảng tàu khách quốc tế Hạ Long khoảng 7 km, gồm 2 đảo nhỏ cao khoảng 12 m đối diện nhau, có hình thù như một cặp gà Trống - Mái. Giữa khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, đôi gà hướng mỏ về phía nhau như đang âu yếm, tình tự, quên cả thời gian. Có một câu chuyện dân gian kể lại: “Ngày xửa ngày xưa, vào thời người Việt mới lập nước, sau khi Rồng mẹ cùng đàn Rồng con xuống giúp dân Việt đánh giặc ngoại xâm đã ở lại hạ giới, đợi mãi không thấy đàn Rồng trở về Ngọc Hoàng liền sai đôi gà trống xuống đánh thức đàn rồng trở về. Nhưng Ngọc Hoàng đã phái nhầm một chị gà mái và một anh gà trống. Thấy ở đây phong cảnh hữu tình, chúng mải mê tình tự mà quên nhiệm vụ, nên hóa đá lúc nào không hay”.
Khi tàu khẽ lướt qua, ngoảnh lại nhìn thì hình dáng đôi gà tình tự không còn, thay vào đó là hình dáng của một chú cá khổng lồ đang vùng vẫy giữa biển cả bao la của Hạ Long. Hạ Long là thế, không chỉ hấp dẫn du khách bởi hệ thống hang động hoành tráng hay những bãi cát trắng mịn mà Hạ Long còn hấp dẫn du khách bởi sự thay đổi của cảnh quan theo từng góc nhìn của người ngoạn cảnh. Hòn Trống Mái được chọn là biểu tượng của du lịch vịnh Hạ Long, vào năm 2000 được chọn là một trong những biểu tượng của du lịch Việt Nam. Hòn Trống Mái còn là nguồn cảm hứng vô tận cho những nhà sáng tạo nghệ thuật, du khách đến thăm Hạ Long dường như không bao giờ bỏ lỡ cơ hội chụp những tấm hình đẹp nơi đây.